Imieniny Jana

Pochodzenie

Imię męskie pochodzenia biblijnego jest jednym z najpopularniejszych w krajach chrześcijańskich. Jego znaczenie to „Jahwe jest łaskaw” od hebrajskiego „Jochanan”. Imię zostało przejęte najpierw do greki, a potem do łaciny. W rodzimym dokumentach zapisywano je początkowo w formach Ioannes, Iohannes (1012-18). Dopiero blisko 100 lat później pojawiło się pod postacią Jan (1161). W XIV wieku zapisywano je też w takich formach jak Jon (1302), Johan (1320), Jen (1366), Johans (1385). Z XV wieku pochodzi natomiast kresowy zapis imienia Joan. Na przełomie XIV i XV wieku około 12 procent mężczyzn zapisanych w krakowskich księgach sądowych miała na imię Jan.

Jan od czasów średniowiecza jest jednym z najczęściej nadawanych imion w krajach anglojęzycznych i europejskich. Swoją popularność zawdzięcza dwóm wybitnym świętym: Janowi Chrzcicielowi (zwiastun Jezusa Chrystusa), oraz apostołowi Janowi (jeden z autorów Ewangelii). W historii ludzkości nosiło je wielu papieży, królów, władców czy uczonych, a liczba świętych o tym imieniu wynosi ponad 200 osób. W Polsce również sporo wybitnych postaci miało na imię Jan, m. in. Kochanowski, Brzechwa, Matejko, Długosz czy Jan III Sobieski.

Żeńskim odpowiednikiem jest Joanna, i późniejszym Janina.

Od tego nazwiska pochodzą takie imiona jak: Janas, Janaszek, Jancewicz, Janiak, Janik, Janikowski, Janiec, Janiewicz, Jankiewicz, Jankowski, Janowicz, Januszewicz, Jachowicz, Jasiak, Jasiński, Hanke.

Patron

Jan Chrzciciel

Według Nowego Testamentu Jan Chrzciciel urodził się sześć miesięcy przed Jezusem z Nazaretu w wiosce Ain Karim. Jego rodzice, czyli św. Elżbieta i żydowski kapłan Zachariasz prowadzili pobożne życie, ale długo nie mogli mieć potomstwa. Dlatego nawet gdy Zachariaszowi objawił się archanioł Gabriel i przepowiedział mu narodziny dziecka, ten nie uwierzył w cud. Bóg za karę odebrał mu mowę do chwili narodzenia Jana.

Młodzieniec w dość młodym wieku stracił rodziców i rozpoczął życie pustelnika na Pustyni Judzkiej, gdzie został powołany na proroka. Jego celem stało się nawracanie ludzi oraz przygotowanie drogi do publicznej służby Mesjasza. Wtedy też miał miejsce symboliczny chrzest udzielony Chrystusowi przez proroka w rzece Jordan. Do Jana należą znane wszystkim słowa opisujące Zbawiciela „Oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata". Wkrótce Jana wtrącono do więzienia, ponieważ odważył się publicznie skrytykować niemoralne małżeństwo króla Heroda Antypasa z Herodiadą, żoną własnego brata. Wybranka podżegała Heroda do zabicia Jana, ten jednak obawiał się reakcji tłumu. Udało się to jej córce Salome, która podstępem namówiła władcę do ofiarowania jej głowy Jana Chrzciciela. Prorok został ścięty około 32 roku, a scena podczas której Salome przekazała matce głowę na misie, stała się później tematem malarskim wielu mistrzów.

Jan Chrzciciel cieszy się wyjątkowym poważaniem jako święty. Dowodem tego może być fakt, że obchodzi się jako uroczystość dzień jego narodzin, a nie jak w przypadku pozostałych świętych dzień śmierci.

Jest patronem wielu państw i miast, w tym: Austrii, Francji, Holandii, Niemiec, Węgier, Amiens, Bonn, Florencji, Frankfurtu n. Menem, Kolonii, Lipska, Lyonu, Neapolu, Norymbergi, Turynu i Wiednia. W naszym kraju Jan Chrzciciel patronuje takim miastom jak Chojnice, Mysłowice, Nysa, Kutno, Wrocław i Stargard Szczeciński. Ponadto Chrzciciel jest opiekunem abstynentów, dziewic, niezamężnych matek, zakonu joannitów, mnichów, pasterzy, kowali, krawców, skazanych na śmierć. Jest orędownikiem podczas gradobicia i w chorobach epilepsji.

Jan Kanty

Jan Kanty urodził się w Kętach na Pogórzu Karpackim w 1390 roku. Należał do niezwykle pracowitych i skromnych osób. Prowadził przez 8 lat szkołę klasztorną u miechowskich bożogrobców, później wykładał na Akademii Krakowskiej, równocześnie studiując w niej teologię. Kilkakrotnie pieszo pielgrzymował do Rzymu.

Jan Kanty był człowiekiem uczciwym i miłosiernym. Wielokrotnie dzielił się posiłkiem z ubogimi. Gdy podczas powrotu z pielgrzymki został napadnięty przez rozbójników, zgodził się oddać wszystkie pieniądze w zamian za uwolnienie. Gdy oddalił się już od bandytów, spostrzegł, że w sakiewce ma jeszcze pieniądze, Aby nie złamać danego słowa odszukał napastników i chciał im oddać resztę. Ci jednak nie tylko nie wzięli monet, ale i nawrócili się na dobrą drogę. Był znany ze swojej prawdomówności, co potwierdza też to, że jako spowiednik surowo traktował grzechy przeciw prawdzie, np. nakładając na cudzołożników wyjątkowo długie pokuty.

Jan Kanty znany jest również jako cudotwórca. Gdy pewnego dnia zobaczył płaczącą dziewczynę nad rozbitym dzbankiem, nie tylko cudownie go skleił, ale i zamienił wodę w mleko. Inna historia mówi o tym, że Jan oddał biedakowi pół odzienia, a w nocy brakującą cześć odniósł mu sam Chrystus. W ciągu 10 lat od jego śmierci (24 grudnia 1473) spisano ponad 90 relacji o jego cudach. Beatyfikowano go jednak dopiero w 1680 roku, kanonizowano 87 lat później. Relikwie Jana Kantego znajdują się w kościele św. Anny w Krakowie.

Warto wspomnieć, że Jan Kanty przepisał około 14 tysięcy stron różnych rękopisów, w tym „Sumę teologiczną” św. Tomasza z Akwinu, czy traktat św. Augustyna.

Jest patronem Polski, Kęt oraz Krakowa, archidiecezji krakowskiej, profesorów, nauczycieli, studentów, Caritasu i szkół katolickich.

Cechy

Jest typem zrównoważonego, opanowanego, a przy tym wesołego i sympatycznego człowieka. Od głośnych lokali i miejsc zdecydowanie bardziej ceni spokojne parki, lasy i jeziora. Interesują go tajemnicze i dzikie miejsca, które nie zostały jeszcze ucywilizowane przez człowieka. W imiennikach spotkamy się z opiniami, że pasowałby na buntownika w obronie przyrody – strajkującego przed wycinką lasu czy znęcaniem się nad zwierzętami.

Przebywanie na łonie natury dodaje mu siły, dzięki temu potrafi też z dystansem i obiektywnie spoglądać na wiele wydarzeń. Nie znaczy to jednak, że wiedzie żywot pustelnika – lubi spotykać się ze znajomymi, wyjść do restauracji, pubu czy do kina. Ma nieliczne, choć oddane grono przyjaciół, które całkowicie go zadowala. Nigdy nie szuka znajomości na siłę. Hojność wobec najbliższych to jedna z bardziej zauważalnych jego cech. Chętnie dzieli się tym co ma, nie skąpi na prezenty urodzinowe, zawsze pożyczy pieniądze. Człowiekowi o imieniu Jan można też zaufać w ciemno. Chętnie pomaga innym, więc z pewnością nie odmówi wsparcia w potrzebie.

Jan należy do ludzi inteligentnych, a do tego zna swoją wartość. Twardo stąpa po ziemi i jest samodzielny, co więcej nierzadko pomaga innym znaleźć rozwiązanie jakiegoś problemu. Jest bardzo pracowitym człowiekiem, który stale dąży do pogłębiania swoich kompetencji. Świetnie sprawdza się jako pedagog lub psycholog, zarówno ze względu na dużą wiedzę, umiejętność przekazania jej, jak i odpowiednie podejście do innych. Jest miły i sympatyczny, ale potrafi też być stanowczy kiedy potrzeba – stąd jest nie tylko lubiany, ale i szanowany. Imienniki przypisują mu również zawody związane z przyrodą, środowiskiem, czyli np. ekologa, leśnika, pszczelarza czy weterynarza.

Ci, którzy znają Jana z pewnością wiedzą, że jest on bardzo uparty. Ignorowanie podpowiedzi i rad ze strony innych, nawet jeśli są one dobre, jest u niego na porządku dziennym. Jan po prostu wszystko musi zrobić po swojemu i bardzo trudno nakłonić go do zmiany zdania.

W miłości, podobnie jak na co dzień, jest człowiekiem opanowanym, który kontroluje swoje uczucia i emocje. Jest raczej przewidywalny, choć zdarzają mu się spontaniczne decyzje. Jan świetnie za to sprawdza się w roli ojca – dba o to, by jego dzieciom niczego nie brakowało, równocześnie pilnując, by otrzymały staranne wychowanie. Jak mało kto, Jan bierze na poważnie powiedzenie, że mężczyzna powinien spłodzić syna, zasadzić drzewo i wybudować dom. Dla niego to z jednej strony metafora dotycząca założenia rodziny, jak i realna potrzeba zasadzenia własnej roślinki. Zgodnie z tym o czym wspominaliśmy wcześniej – Jan uwielbia przyrodę.