Światowy Dzień Esperanto
Esperanto to najbardziej rozpowszechniony na świecie międzynarodowy język pomocniczy. Jego twórcą jest polsko-żydowski lekarz Ludwik Zamenhof aka „Dr. Esperanto”. To właśnie pod tym pseudonimem opublikował w 1887 roku podstawy języka w książce „Język międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny”. Przyniosło mu to ogromną sławę, a 15 grudnia w dzień jego urodzin obchodzimy Światowy Dzień Esperanto.
Esperanto – klucz do porozumienia.
Zamenhof swoją pasję do języków zawdzięcza ojcu, nauczycielowi języków obcych. Dzięki temu Ludwik był prawdziwym poliglotą - biegle władał językiem polskim, rosyjskim, niemieckim, francuskim, angielskim, łaciną oraz greką. Zamenhof dorastał w Białymstoku, a więc wielokulturowym mieście zamieszkiwanym przez Polaków, Rosjan, Niemców i Żydów. Zaobserwował, że większość konfliktów pomiędzy przedstawicielami tych narodów bierze się z niewłaściwej komunikacji, a przyczyną jest brak wspólnego języka. Tak właśnie powstał pomysł na stworzenie narzędzia, które będzie kluczem do międzynarodowego porozumienia. Miał to być język łatwy do nauczenia oraz neutralny – z prostą gramatyką, powszechnym słownictwem. Zamenhof dość szybko odrzucił pomysł wskrzeszenia łaciny, uznając, że jest ona zbyt skomplikowana do codziennej komunikacji. Zdecydował się na zapożyczenie słownictwa z języków romańskich i germańskich, nauczanych wówczas powszechnie na całym świecie. Słownictwo języka esperanto pochodzi więc głównie z języków europejskich oraz wyrazów międzynarodowych (np. radio).
Wytrwałość popłaca
W 1878 roku Ludwik Zamenhof miał już niemal gotowy projekt (pod nazwą Lingwe uniwersala), ale ojciec zniszczył jego notatki, ponieważ uznał pomysł syna za nierealny. Przyszły Dr. Esperanto nie poddawał się jednak i nadal pracował nad językiem międzynarodowym. Gdy ukończył swoje dzieło, znów musiał przełknąć gorzką pigułkę, jaką było wstrzymanie publikacji przez carską cenzurę. W 1887 roku z pomocą swojego przyszłego teścia Aleksandra Silbernika udało mu się wydać pierwszy podręcznik zatytułowany „Język międzynarodowy. Przedmowa i podręcznik kompletny” znany wśród esperantystów jako „Unua Libro” (Pierwsza Książka). Ludwik Zamenhof rozesłał egzemplarze po całym kraju i świecie. Pozytywna reakcja Antoniego Grabowskiego (pełnił później funkcję prezesa Polskiego Związku Esperantystów), który znał 30 (!) języków okazała się początkiem fenomenu języka esperanto. Obecnie jest on najbardziej znanym i rozpowszechnionym projektem języka międzynarodowego. Dziś posługuje się nim nawet do 2 milionów ludzi.
Dziedzictwo Zamenhofa
Język jest wciąż rozwijany, a esperantyści zrzeszają się w stowarzyszeniach krajowych w większości państw świata. Od 1905 roku regularnie odbywa się Światowy Kongres Esperanto. Kilkudniowe wydarzenia organizowane są zazwyczaj na przełomie lipca i sierpnia, W 2009 roku z okazji 150. rocznicy urodzin dr. Ludwika Zamenhofa kongres odbył się w jego rodzinnym Białymstoku. W 2000 roku czytelnicy „Gazety Wyborczej” wybrali go Białostoczaninem XX wieku, a czytelnicy „Gazety Współczesnej” Podlasianinem XX wieku. Jego sława wykracza jednak poza Polskę, na całym świecie istnieje ponad 1000 obiektów (ulice, place) nazwanych jego imieniem i esperanto. Rok 2017 został natomiast ogłoszony przez UNESCO na całym świecie Rokiem Ludwika Zamenhofa.
Światowy Dzień Esperanto
Dla miłośników esperanto bardzo ważnym dniem jest 15 grudnia, czyli Dzień Zamenhofa (Dzień Esperanto). Historia święta sięga lat dwudziestych XX wieku, na jego pomysł wpadła grupa intelektualistów i aktywistów esperanckich. W Dzień Esperanto ma miejsce szereg wydarzeń kulturalno-naukowych oraz spotkań literatów w klubach esperantystów. Na przykład Białostockie Centrum Zamenhofa tradycyjnie zaprasza na wspólne świętowanie urodzin twórcy języka uniwersalnego i patrona instytucji. W ramach Dnia Esperanto odbywają się koncerty, pokazy filmów, czy wystawy Jest to dobra okazja do tego, by lepiej poznać życie i twórczość Dr. Esperanto. A że ten wybitny człowiek był wizjonerem niech świadczy fakt, że dążył do stworzenia uniwersalnej religii Hilelizmu, która miała na celu zbliżyć Żydów do wyznawców innych religii. Ten projekt jednak nie okazał się tak ponadczasowy jak Esperanto.