Światowy Dzień AIDS 2024: prawo do zdrowia prawem człowieka
Według danych z 2023 roku prawie 40 milionów ludzi żyje z HIV, a wirus zabrał w tym okresie życie 630 tysięcy osób. Mimo to eksperci są zgodni - mamy narzędzia, by do 2030 roku zakończyć epidemię AIDS jako globalne zagrożenie dla zdrowia publicznego. Hasło Światowego Dnia AIDS w 2024 roku - "Take the rights path: My health, my right!" ("Idź drogą praw: Moje zdrowie, moje prawo!") - podkreśla, że kluczem do osiągnięcia tego celu jest zapewnienie równego dostępu do diagnostyki i leczenia. Świat może pokonać AIDS, ale tylko wtedy, gdy prawa wszystkich będą chronione.
Droga do równości w zdrowiu
"Świat może zakończyć epidemię AIDS – jeśli prawa każdego człowieka będą chronione" - to główne przesłanie Światowego Dnia AIDS w 2024 roku, obchodzonego jak co roku 1 grudnia. Nie jest to pusty slogan - dane pokazują, że największe postępy w walce z HIV osiągnięto właśnie tam, gdzie przestrzegane są prawa człowieka i zapewniony jest równy dostęp do opieki zdrowotnej.
Według statystyk z 2023 roku, około 1,3 miliona osób rocznie ulega zakażeniu HIV. Za tymi liczbami kryją się przede wszystkim nierówności społeczne. Młodzi ludzie w wieku 15-24 lat stanowią zaledwie 15% światowej populacji, ale aż 28% nowych zakażeń. Szczególnie narażone są młode kobiety i dziewczęta, a także grupy marginalizowane społecznie.
Życie z HIV w XXI wieku
HIV przestał być wyrokiem śmierci, stając się chorobą przewlekłą, którą można skutecznie kontrolować. Kluczem jest wczesne wykrycie zakażenia i szybkie rozpoczęcie leczenia. Współczesna terapia pozwala osobom z HIV prowadzić długie i aktywne życie - pracować, zakładać rodziny, realizować marzenia.
U=U: przełomowe odkrycie w medycynie
Jednym z największych przełomów w historii walki z HIV jest odkrycie znane jako U=U (Undetectable = Untransmittable). W praktyce oznacza to, że osoba zakażona HIV, która przyjmuje regularnie leki i osiągnęła niewykrywalny poziom wirusa w organizmie (poniżej 200 kopii na mililitr krwi), nie może zakazić innych osób. To przełomowe odkrycie nie tylko zmieniło życie osób z HIV i ich bliskich, ale także stanowi potężne narzędzie w walce ze stygmatyzacją.
Od globalnych wyzwań do lokalnych rozwiązań
Podczas gdy w skali światowej wciąż istnieją ogromne nierówności w dostępie do diagnostyki i leczenia HIV, w krajach rozwiniętych, w tym w Polsce, dostępne są wszystkie nowoczesne metody diagnostyki, leczenia i profilaktyki. Problem polega często na tym, że nie wszyscy wiedzą o swoim zakażeniu - im wcześniej wykryte, tym skuteczniej można je leczyć.
W Polsce każde województwo posiada punkty konsultacyjno-diagnostyczne (PKD), gdzie można bezpłatnie i anonimowo wykonać test w kierunku HIV. Co ważne, nie jest do tego potrzebne skierowanie ani ubezpieczenie zdrowotne. Test polega na prostym pobraniu krwi, a wynik dostępny jest zazwyczaj następnego dnia.
Cel 2030: koniec epidemii AIDS
Zakończenie epidemii AIDS do 2030 roku jest ambitnym, ale osiągalnym celem. W skali globalnej oznacza to dążenie do 90% redukcji nowych zakażeń HIV i zgonów związanych z AIDS w porównaniu z poziomem z 2010 roku. Na poziomie indywidualnym oznacza to, że każda osoba powinna mieć dostęp do testowania, a w razie zakażenia - do skutecznego leczenia.
Najnowsze osiągnięcia medycyny, w tym skuteczne leczenie antyretrowirusowe i nowe metody profilaktyki, dają realne narzędzia do osiągnięcia tego celu. Jednak sama medycyna nie wystarczy. Niezbędne jest systemowe podejście do eliminacji nierówności w dostępie do opieki zdrowotnej oraz ochrony praw człowieka.
Działaj teraz, nie czekaj
Światowy Dzień AIDS to nie tylko okazja do refleksji, ale przede wszystkim wezwanie do działania. Wykonanie testu na HIV to prosta decyzja, która może uratować życie - twoje lub twoich bliskich. W przypadku podejrzenia zakażenia lub narażenia na kontakt z wirusem, należy jak najszybciej zgłosić się do punktu konsultacyjno-diagnostycznego lub szpitala zakaźnego.
W Polsce informacje o najbliższym punkcie testowania można uzyskać dzwoniąc na całodobowy telefon zaufania HIV/AIDS: 800 888 448 lub 22 692 82 26. Pełną listę punktów testowania można znaleźć na stronie aids.gov.pl. Wiedza o swoim statusie, wczesne wykrycie zakażenia i szybkie rozpoczęcie leczenia to nie tylko dbałość o własne zdrowie, ale także realny wkład w zatrzymanie epidemii.