Światowy Dzień Drakuli: Literackie i kulturowe święto nieśmiertelnego hrabiego
Światowy Dzień Drakuli, obchodzony corocznie 26 maja, upamiętnia datę pierwszej publikacji powieści Brama Stokera „Drakula", która ukazała się dokładnie 26 maja 1897 roku. To święto zostało ustanowione przez entuzjastów literatury gotyckiej, przede wszystkim przez Whitby Dracula Society 1897 z Whitby w Anglii, gdzie towarzystwo to zainicjowało obchody już w 2012 roku. Głównym celem tego dnia jest uczczenie dziedzictwa literackiego Stokera i postaci Hrabiego Drakuli, która na stałe wpisała się w światową kulturę popularną i stała się archetypem wszystkich współczesnych wyobrażeń o wampirach.
Powieść "Drakula" i jej znaczenie
„Drakula" Brama Stokera to powieść epistolarna, co oznacza, że jej fabuła jest przedstawiana za pomocą listów, pamiętników, wycinków prasowych i zapisów fonograficznych. Ta forma narracji pozwala czytelnikowi poznać wydarzenia z perspektywy różnych bohaterów i stopniowo odkrywać tajemnicę transylwańskiego hrabiego.
Historia rozpoczyna się, gdy młody angielski prawnik Jonathan Harker udaje się do Transylwanii, by sfinalizować transakcję nieruchomości ze swoim tajemniczym klientem, hrabią Drakulą. Po odkryciu, że jego klient jest wampirem, Harker cudem ucieka z zamku. Akcja przenosi się do Anglii, gdzie grupa przyjaciół, w tym żona Harkera Mina, jej przyjaciółka Lucy Westenra oraz holenderski uczony profesor Abraham Van Helsing, stara się powstrzymać plagę wampiryzmu, którą Dracula sprowadził do Londynu.
„Welcome to my house! Enter freely and of your own free will!" – słynne powitanie Drakuli z rozdziału 2 powieści
Stoker wprowadził lub utrwalił w swojej powieści wiele cech współczesnego wampira, które na stałe weszły do kanonu tego gatunku:
- Zdolność przemiany w nietoperza, wilka lub mgłę
- Lęk przed czosnkiem, krzyżami i wodą święconą
- Konieczność spania w trumnie z ziemią ojczystą
- Brak odbicia w lustrze i cienia
- Wrażliwość na światło słoneczne (choć w oryginale światło jedynie osłabiało Drakulę)
Co ciekawe, wbrew powszechnym wyobrażeniom, historycznym pierwowzorem imienia bohatera był wołoski książę Vlad III Drăculea (znany jako Vlad Palownik), jednak poza samą nazwą i kilkoma drobnymi biograficznymi szczegółami, fikcyjna postać hrabiego-wampira jest przede wszystkim tworem wyobraźni Stokera.
Wpływ na kulturę popularną
Postać Drakuli niezwykle szybko przedostała się z kart powieści na ekrany i sceny teatralne. Już w roku publikacji książki sam Stoker przygotował sztukę teatralną „Dracula, or The Undead". Jednak prawdziwą rewolucję przyniosły adaptacje filmowe.
Bela Lugosi w filmie Todda Browninga z 1931 roku stworzył wizerunek Drakuli, który na dziesięciolecia zdominował popkulturę - elegancki arystokrata w czarnej pelerynie, z charakterystycznym węgierskim akcentem i hipnotyzującym spojrzeniem. Z kolei Christopher Lee w serii filmów studia Hammer od 1958 roku nadał postaci bardziej dziką i zmysłową naturę, wprowadzając do ikonografii charakterystyczne wystające kły.
Dracula pojawił się w ponad 700 ekranizacjach, co zostało odnotowane w Księdze Rekordów Guinnessa jako rekord dla najbardziej filmowanej postaci literackiej. Wśród znaczących interpretacji warto wymienić również Garyego Oldmana w filmie Francisa Forda Coppoli „Bram Stoker's Dracula" (1992), który wprowadził nową wizualną wersję hrabiego z długimi włosami i wyraźnym rumuńskim akcentem.
Wpływ Drakuli wykracza daleko poza bezpośrednie adaptacje. Postać ta stała się wzorcem dla wszystkich późniejszych wyobrażeń o wampirach - od książek Anne Rice, przez seriale jak „True Blood", po sagę „Zmierzch". W kulturze popularnej Dracula jest synonimem wampira, a jego wizerunek - czarny płaszcz, porcelanowo blada twarz, szlachecki urok i apetyt na krew - jest rozpoznawalny na całym świecie.
Współczesne formy obchodów
Świętowanie Światowego Dnia Drakuli przybiera różnorodne formy, od tradycyjnych wydarzeń lokalnych po innowacyjne inicjatywy internetowe.
W Whitby (Anglia) - mieście, które zainspirowało Stokera podczas pisania powieści - organizowane są odczyty, koncerty i konkursy kostiumowe. W 2022 roku miasto pobiło rekord Guinnessa, gdy ponad 1300 osób przebranych za wampiry zebrało się na największym zgromadzeniu „krwiopijców".
Wielu fanów wybiera się również do Transylwanii, gdzie popularne są wycieczki do zamku Bran, tradycyjnie określanego jako „zamek Drakuli" (mimo że historycznie Vlad III nigdy w nim nie mieszkał). Lokalne biura podróży organizują nocne zwiedzanie miejsc związanych z legendą Drakuli i powieścią Stokera.
Internet przyniósł nowe sposoby celebrowania tego dnia. Najsłynniejszą inicjatywą jest „Dracula Daily" - bezpłatny newsletter uruchomiony w 2021 roku, który każdego dnia dostarcza subskrybentom kolejne fragmenty powieści „Drakula" dokładnie w czasie rzeczywistym akcji (od maja do listopada 1890 roku). Projekt ten zdobył kilkaset tysięcy subskrybentów, którzy dzielą się w mediach społecznościowych swoimi wrażeniami i memami.
Poza tym fani organizują w tym dniu maratony filmowe, spotkania w bibliotekach czy internetowe dyskusje pod popularnymi hashtagami #WorldDraculaDay i #Dracula, gdzie dzielą się fragmentami tekstu, zdjęciami strojów czy pamiątkami związanymi z powieścią.
Światowy Dzień Drakuli to nie tylko okazja do celebrowania jednej z najbardziej wpływowych powieści grozy, ale również refleksji nad nieprzemijającą siłą mitu wampira, który Bram Stoker pomógł ukształtować. Postać hrabiego Drakuli, mimo upływu ponad 125 lat od publikacji książki, nadal żyje w zbiorowej wyobraźni, inspirując kolejne pokolenia twórców i entuzjastów gotyckich opowieści.