Międzynarodowy Dzień Dialogu Między Cywilizacjami: Nowe święto ONZ po raz pierwszy obchodzone

Dziś, 10 czerwca 2025 roku, po raz pierwszy na świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Dialogu Między Cywilizacjami. To najnowsze święto ONZ ma przypomnieć o potrzebie wzajemnego szacunku między różnymi kulturami.

Ponad 80 państw poparło tę inicjatywę, gdy 7 czerwca 2024 roku Zgromadzenie Ogólne ONZ jednogłośnie przyjęło rezolucję ustanawiającą nowe święto. Głównym inicjatorem były Chiny, które współpracowały z Egiptem, Peru, Hiszpanią i Uzbekistanem.

Cel jest jasny: promowanie dialogu, wzajemnego szacunku i globalnej solidarności w obliczu rosnących napięć na świecie. Dialog między cywilizacjami ma eliminować dyskryminację i budować zaufanie między narodami.

Inauguracja w ONZ – co się wczoraj wydarzyło

Wczoraj w Nowym Jorku odbyły się pierwsze uroczyste obchody w siedzibie ONZ. Przemawiali najważniejsi liderzy światowi, w tym António Guterres (Sekretarz Generalny ONZ) i Wang Yi (Minister Spraw Zagranicznych Chin).

Miguel Ángel Moratinos, Wysoki Przedstawiciel Sojuszu Cywilizacji ONZ, podkreślił kluczowe przesłanie:

"Dialog między cywilizacjami przyczynia się do lepszego zrozumienia wartości różnorodności kulturowej"

Wydarzeniu towarzyszyła wystawa multimedialna i spektakl artystyczny w Sali Zgromadzenia Ogólnego. Artyści z całego świata zaprezentowali swoje tradycje – od chińskiego kung fu po współczesny street dance.

Ta symboliczna inauguracja pokazała, jak różne kultury mogą współistnieć i wzajemnie się wzbogacać.

Czym jest dialog między cywilizacjami w praktyce

Dialog między cywilizacjami to znacznie więcej niż teoretyczna koncepcja. UNESCO, które otrzymało wiodącą rolę w systemie ONZ, definiuje go jako proces osiągania sprawiedliwości i tolerancji w relacjach między ludźmi.

Pięć głównych obszarów działania:

W edukacji oznacza to rewizję podręczników pod kątem eliminacji uprzedzeń i nauczanie o różnych kulturach. W obszarze kultury – ochronę dziedzictwa jako wspólnego dobra ludzkości.

Media odgrywają kluczową rolę. UNESCO rozwija platformy takie jak "Power of Peace Network", które wykorzystują nowe technologie do łączenia ludzi na całym świecie. Przykładem jest sieć ERNO, łącząca nadawców z Europy Południowo-Wschodniej, czy inicjatywy zbliżające izraelskich i palestyńskich dziennikarzy.

Dialog religijny stanowi nieodłączną część tego procesu. UNESCO regularnie organizuje spotkania przedstawicieli różnych tradycji duchowych, budując globalne sieci współpracy.

To wszystko przekłada się na konkretne zmiany w społecznościach na całym świecie.

Historia idei – od 2001 roku do dziś

Tragiczne wydarzenia 11 września 2001 roku stały się katalizatorem dla idei dialogu między cywilizacjami. ONZ ogłosiło rok 2001 Rokiem Dialogu między Cywilizacjami i przyjęło "Globalną Agendę Dialogu".

UNESCO otrzymało wówczas mandat przewodni w systemie ONZ. Przez 24 lata organizacja stopniowo przechodziła od ogólnych zasad do konkretnych programów.

Kluczowe momenty:

• 2003 – Konferencja Ministerialna w New Delhi
• 2005 – Zobowiązanie z Rabatu z konkretnymi krokami
• 2008 – Utworzenie Sojuszu Cywilizacji ONZ
• 2024 – Ustanowienie Międzynarodowego Dnia

Sojusz Cywilizacji ONZ, utworzony w 2005 roku, stał się kluczową platformą działań. Koncentruje się na czterech obszarach: edukacji, młodzieży, mediach i migracjach.

"Dialog między kulturami stanowi nieodzowny sposób budowania świata wewnętrznie pojednanego"

Dwudziestoczterolletnia ewolucja pokazuje drogę od reakcji na kryzys do systematycznego budowania mostów. Dziś program obejmuje rewizję historii, promocję wielojęzyczności i edukację dla zrównoważonego rozwoju.

Jak obchodzić dzień dialogu w Polsce

Polscy obywatele, organizacje i instytucje mają wiele możliwości włączenia się w promocję dialogu między cywilizacjami.

W szkołach i uczelniach

Edukatorzy mogą organizować:

• Lekcje o różnorodności kulturowej świata
• Projekty międzykulturowe łączące uczniów z różnych środowisk
• Warsztaty przeciwdziałające stereotypom
• Prezentacje tradycji mniejszości narodowych w Polsce

Organizacje i instytucje kulturalne

Konkretne działania:

• Konferencje o wyzwaniach współczesnego świata
• Wystawy prezentujące bogactwo różnych kultur
• Projekty współpracy z organizacjami reprezentującymi różne społeczności
• Programy integracyjne dla imigrantów i uchodźców

Rola mediów i dziennikarzy

Działania indywidualne

Każdy może:

• Poznawać inne kultury przez literaturę, film i sztukę
• Uczestniczyć w wydarzeniach różnych społeczności
• Przeciwstawiać się nietolerancji w codziennym życiu
• Rozwijać umiejętności komunikacji międzykulturowej

Sektor prywatny

Firmy mogą wspierać dialog przez:

• Programy różnorodności w miejscu pracy
• Sponsoring wydarzeń kulturalnych
• Produkty uwzględniające potrzeby różnych grup
• Współpracę z organizacjami promującymi dialog

Wszystkie działania powinny być finansowane z dobrowolnych składek, co oznacza, że każda organizacja może przyczynić się według swoich możliwości.

Najważniejsze to zacząć od małych kroków w swoim najbliższym otoczeniu.

Dlaczego dialog jest dziś szczególnie potrzebny

Współczesny świat stoi przed wieloma powiązanymi kryzysami, jak stwierdzono w rezolucji ONZ. Rosnąca polaryzacja, dezinformacja, konflikty zbrojne i migracje sprawiają, że dialog staje się pilniejszy niż kiedykolwiek.

Dialog stanowi antidotum na nietolerancję. UNESCO podkreśla, że ignorancja wobec innych kultur leży u podstawy uprzedzeń i wojen.

W erze globalizacji wszystkie kultury przyczyniają się do wzbogacania ludzkości. Pomimo różnic łączą nas uniwersalne wartości z Karty ONZ i Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

"Wszystkie kultury i cywilizacje przyczyniają się do wzbogacenia ludzkości i zasługują na poszanowanie"

Pierwszy Międzynarodowy Dzień Dialogu Między Cywilizacjami przypada po dwudziestu latach intensywnych prac nad budowaniem mostów między kulturami. To okazja do refleksji, ale również wezwanie do dalszych działań.

Różnorodność może być naszą siłą, a nie źródłem podziałów – pod tym hasłem warto podejść do obchodów tego nowego święta w Polsce i na całym świecie.