Światowy Dzień Roweru: Celebrując Dwa Kółka dla Zdrowia i Zrównoważonej Przyszłości
Corocznie 3 czerwca obchodzony jest Światowy Dzień Roweru, święto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych rezolucją A/RES/72/272, przyjętą 12 kwietnia 2018 roku. Ta data stanowi okazję do globalnego uznania roweru jako środka transportu, który od ponad dwóch stuleci służy ludzkości. Organizacja Narodów Zjednoczonych podkreśla, że rower jest prosty, dostępny cenowo, niezawodny, a przede wszystkim czysty i przyjazny dla środowiska środkiem transportu. Jego kluczowa rola w promowaniu zrównoważonego rozwoju, dbałości o środowisko oraz zdrowia publicznego jest nie do przecenienia. Rower stał się symbolem zrównoważonego transportu, aktywnie wspierającym zrównoważoną konsumpcję i produkcję oraz wywierającym pozytywny wpływ na klimat.
Geneza i Uznanie Światowego Dnia Roweru przez ONZ
Ustanowienie przez Zgromadzenie Ogólne ONZ 3 czerwca Światowym Dniem Roweru było wyrazem uznania dla wyjątkowych cech tego pojazdu. Rezolucja ONZ podkreśla jego unikalność, długowieczność – sięgającą dwóch wieków – oraz wszechstronność zastosowań. Rower został oficjalnie doceniony jako prosty, niedrogi, niezawodny i ekologiczny środek zrównoważonego transportu. Celem ustanowienia tego dnia było zmobilizowanie państw członkowskich, organizacji systemu ONZ, międzynarodowych i lokalnych organizacji sportowych, społeczeństwa obywatelskiego oraz sektora prywatnego do współpracy w obchodach oraz do aktywnego promowania świadomości na temat korzyści płynących z używania roweru.
Rower jako Narzędzie Zrównoważonego Rozwoju
Istotną rolę odgrywa rower jako narzędzie wspierające realizację Celów Zrównoważonego Rozwoju (SDGs). Jego wykorzystanie przyczynia się do poprawy jakości powietrza w miastach, redukcji zatorów komunikacyjnych oraz, co równie ważne, ułatwia dostęp do edukacji, opieki zdrowotnej i innych kluczowych usług społecznych, szczególnie dla najsłabszych i najbardziej narażonych grup ludności. Rower promuje zrównoważoną konsumpcję i produkcję, a jego pozytywny wpływ na klimat jest niekwestionowany. Uznanie to zostało dodatkowo wzmocnione przez późniejszą rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ (A/RES/76/255 z marca 2022 r.), która dotyczyła integracji roweryzmu z publicznymi systemami transportowymi w celu wspierania zrównoważonego rozwoju.
Korzyści Zdrowotne i Społeczne Płynące z Jazdy na Rowerze
Regularna aktywność fizyczna, taka jak jazda na rowerze, przynosi znaczące korzyści dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Pomaga redukować ryzyko chorób serca, udarów mózgu, niektórych typów nowotworów oraz cukrzycy. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) podkreśla, że tworzenie bezpiecznej infrastruktury dla pieszych i rowerzystów jest kluczowe dla osiągnięcia większej równości w dostępie do opieki zdrowotnej, zwłaszcza dla uboższych mieszkańców miast, którzy często nie mogą sobie pozwolić na prywatne pojazdy. Co więcej, synergia między rowerem a jego użytkownikiem sprzyja kreatywności, buduje zaangażowanie społeczne oraz bezpośrednią świadomość lokalnego otoczenia. Rower jest również postrzegany jako środek promowania tolerancji, wzajemnego zrozumienia, szacunku, a także ułatwiania integracji społecznej i budowania kultury pokoju.
Rower a Ochrona Środowiska
Jako czysty i ekologiczny środek transportu, rower aktywnie wspiera globalne wysiłki na rzecz ochrony środowiska. Wybór roweru zamiast samochodu, z których większość napędzana jest silnikami spalającymi benzynę lub olej napędowy, prowadzi do redukcji emisji gazów cieplarnianych. Szacuje się, że rezygnacja z samochodu na rzecz roweru może zmniejszyć indywidualny ślad węglowy nawet o 2 tony ekwiwalentu CO2 rocznie w porównaniu do stylu życia opartego na korzystaniu z auta. Popularyzacja komunikacji rowerowej przyczynia się również do zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza oraz ograniczenia problemu kongestii w zatłoczonych aglomeracjach miejskich.
Wezwanie do Działania: Promocja Kultury Rowerowej i Bezpieczeństwa
Konsekwentnie Organizacja Narodów Zjednoczonych zachęca państwa członkowskie do poświęcania szczególnej uwagi rowerom w krajowych i międzynarodowych strategiach rozwoju oraz do uwzględniania ich w politykach i programach na wszystkich szczeblach administracji. Kluczowe jest podejmowanie działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa na drogach oraz integrowanie tych działań z planowaniem zrównoważonej mobilności i projektowaniem nowoczesnej infrastruktury transportowej. Obejmuje to w szczególności wdrażanie polityk i środków mających na celu aktywną ochronę i promowanie bezpieczeństwa pieszych oraz mobilności rowerowej. Inicjatywy takie jak organizowanie publicznych przejażdżek rowerowych na poziomie krajowym i lokalnym są cenne, ponieważ wzmacniają zdrowie fizyczne i psychiczne obywateli oraz przyczyniają się do rozwoju kultury rowerowej w społeczeństwie. Nie można również zapominać o roli edukacji, w tym wychowania fizycznego dzieci i młodzieży, w promowaniu jazdy na rowerze.
Podsumowanie
Światowy Dzień Roweru to nie tylko okazja do świętowania tego wszechstronnego wynalazku, ale przede wszystkim coroczne przypomnienie o jego ogromnym potencjale. Rower pozostaje kluczowym narzędziem w dążeniu do zdrowszego stylu życia, bardziej zrównoważonych systemów transportu i czystszego środowiska. Jego prostota, dostępność i liczne korzyści sprawiają, że odgrywa on niezastąpioną rolę w budowaniu lepszej przyszłości dla wszystkich, zgodnie z duchem Celów Zrównoważonego Rozwoju. Promowanie kultury rowerowej i inwestowanie w bezpieczną infrastrukturę to działania, które przynoszą wymierne korzyści społeczne, ekonomiczne i środowiskowe, pozostając aktualnym wyzwaniem na całym świecie.